dinsdag 23 april 2013

Dom

"As ik boven op de Dom sta, kijk ik even naar benee
Dan zie ik het Ouwe Graggie, het Vreeburg en Wijk C
Ja, dan sprink me hartsjie ope
Ik ben trots, wat dachie wat
Er is geen mooier ple-he-kie,
As Utereg me stad,
As Utereg me stad"

(Klik hier voor het volledige lied)
 

Die stad hebben we verlaten, dus geen "agteleke gladiool", "dakhaos" en het vertrouwde "jochie" meer.
Nou ben ik geboren in Zeist en spreek ik (volgens mij) keurig ABN, maar als ik iemand plat "Uteregs" hoor praten maakt mijn hart altijd een sprongetje, zo werd ik al vrolijk als onze Utregse timmerman binnen kwam met de hartelijke groet :"hé dooie!"

Het was dan ook ontzettend wennen aan de taal hier in het noorden.
Dat begint al met gedag zeggen. Als je aankomt zeggen ze hier "moi" en als je weg gaat zeg je ook " moi" of "jo".
Wanneer iets goed is, zeggen ze "goud" en als iets van goud is, noemen ze het "gold".
Het Utregse "jochie" is hier "mien jong" en als ze het over "mien wichie" hebben, bedoelen ze een meisje.
Om een woord te bekrachtigen zeggen ze er "ja" achter, zoals: "Wat goed ja" of "Mooi ja".

Toen we de boerderij net hadden gekocht, begreep ik meestal wel de kern van een gesprek in het Gronings, maar van veel woorden kon ik echt helemaal niets maken. Een paar voorbeelden:

Wat n "boudel" =  gedoe
Hoe is het met je "pokkeltje" = (zwangere) buik
Dat ziet er "schier" uit = mooi
Wil je er een "tuutje" bij = tasje
Mag ik de "knoalflipper" = afstandsbediening
Wat een "braggel" = modder
"Smok" = kus
Waar zijn m'n "stiefels" = laarzen
Heb je geen "scheuvels" = schaatsen
"Sikke" = geit
"Geliekproater" = advocaat
"Uitharen" = verharen
"Slikken" = likken
"Laiverd" = lieverd.
Dat laatste zei mijn liefste jeugdvriendinnetje toen ik laatst belde, een echte Utregse nota bene!!! Maar ook al n tijdje woonachtig in het noorden, eeuwig zonde....
Hoe leuk ik het ook vind om Groningse woorden te leren, wat spreken betreft houd ik het bij ABN en ik hoop dat onze kinderen dat ook zullen doen.

Terug naar het Gronings, soms wordt het namelijk écht verwarrend.
Zo zijn vliegen in het Gronings "muggen" en muggen zijn in het Gronings "vliegen" of "neefjes". Vliegen sla je dan ook dood met een "muggenklapper".

Of als je iemand vraagt om je te helpen. Dan krijg je als antwoord: "ja hoor, kan 't wachten". Dan vragen ze niet of je er haast bij hebt, nee, dan bedoelen ze: ja hoor, daar heb ik nu wel tijd voor.

Maar het leukste Groningse zinnetje vind ik: "Dik doun in toene", dat seizoen zit er weer aan te komen, bijna weer BARBEQUEN!

"Suk lache, woar!"

7 opmerkingen:

  1. Utrechts blijft mooier ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Haha...herkenbaar! Onze kinderen nemen inmiddels heel wat (Oost)Gronings mee naar huis, dat ze op school leren. Ik breng ze graag ABN bij, maar af en toe sluipt er nu toch een noordelijke knauw in. Ik plaag man wel met het Gronings enthousiasme. Denk je iemand blij te maken ("wil je..."?). "Mag wel". "Kon minder"...heerlijk gekookt hoor ;). Ik heb je blog net ontdekt. Leuk!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Sacha, haha...dank voor je leuke reactie! Jullie zijn ook import begrijp ik?

      Verwijderen
    2. Man niet, maar geen knauwer gelukkig. Ik heb op verschillende plekken in Nederland gewoond en ben vooral blij dat ik het Noordhollands niet heb overgenomen. Wel slikken (nee niet likken) als je merkt dat je correct sprekende kleuter met allerlei dingen in de war raakt. Oudste kwam als kleuter ook wel thuis met dingen die juf verkeerd zei. "Nodig zijn" in plaats van hebben bijvoorbeeld. Volgens mij heeft hij haar er gelukkig nooit op aangesproken. Na 8 jaar kan ik het plat Gronings nog steeds niet verstaan. In onze gemeente hoor je dat ook niet veel.

      Verwijderen
    3. O ja als man eens voor de grap plat proat vragen de kinderen hem meteen 'normaal' te praten hihi.

      Verwijderen
    4. Van de zin "Ben je nog wat nodig" gruwel ik ook. En wat mij betreft mogen mijn kinderen de juf straks verbeteren, kom op, dat is toch geen goed Nederlands!

      Verwijderen