vrijdag 27 december 2013

Vocking worst en Kniepertjes

Nee, er zit geen spelfout in bovenstaande titel.
Vraag een willekeurige Utrechter naar echt Utrechts eten, en 9 van de 10 zal zeggen "Vocking worst" of "broodje Utrèg" (broodje Vocking).
Dat is dan ook meteen het enige waar ik überhaupt op zou komen...

De Vocking (bak)leverworst bestaat al ruim 120 jaar en sinds het begin in 1891, is het recept onveranderd gebleven. Hij onderscheidt zich van andere leverworsten doordat hij vrij is van kleurstoffen en conserveringsmiddelen.
Door groot succes in de jaren '70 wordt de worst opgenomen in de schappen van Utrechtse supermarkten en bij de plaatselijke horeca geïntroduceerd.

Het “broodje Vocking” is geboren.
Vockingworst kun je dus gewoon op brood eten of bij de borrel, maar je kunt hem ook bakken.


In het noorden heb je de Groninger metworst (gedroogd of vers), ook de andere noordelijke provinciën hebben droge worsten, in de Groningse zit kruidnagel.


Verse worst
Gedroogde worst














De gedroogde metworst wordt vooral gegeten als borrelhapje of tussendoortje, maar kan ook in de soep gebruikt worden.
De verse worst wordt gebruikt in stamppotten en in de erwtensoep.
Wij eten de verse worst wanneer wij "dik doun in tunne" (voor een vertaling, lees dan dit blogbericht). Aan de blik in de ogen van de slager te zien, toen wij dit vertelden, zijn we enorme cultuurbarbaren...




Even weer terug naar culinair Utrecht.
Ik kwam dus niet verder dan Utrechtse Vocking worst, maar er blijkt nog meer te zijn.
In de categorie koekjes en andere zoetigheid, steken de Domtorentjes er met kop en schouders boven uit.  Een Domtorentje is een groot uitgevallen bonbon van pure chocolade, met een romige chocoladevulling. Ze zijn herkenbaar aan een reliëf van de Domtoren aan de bovenzijde.
Domtorentjes bestaan sinds 1922
Domtorentjes zijn per stuk te koop, of meerdere in een doosje.
Als je het echt goed wilt doen, koop je ze bij
Banketbakkerij Theo Blom (op de Zadelstraat 23 in Utrecht).
Hier zijn ook de originele Utrechtse sprits en Nijntje-koeken te koop.

Nou is dat allemaal leuk en aardig, maar ik houd helemaal niet van bonbons! Dus wat mij betreft doen de Groningers het beter met de kniepertjes.
"Kniepertjes" of "kniepkoukies" zijn dunne, harde wafels.
Ze lijken nog het meest op de oubliehoorntjes die voor schepijs worden gebruikt, maar dan anders...
Kniepertjes worden traditioneel gebakken rond de jaarwisseling.
In december behoren de wafeltjes plat gepresenteerd te worden en vanaf nieuwjaarsdag als rolletje.
De gedachte hierachter is dat in december het oude jaar zich volledig heeft ontvouwen.

Op nieuwjaarsdag symboliseert het rolletje het onbekende nieuwe jaar.


De meeste Nederlanders zullen de nieuwjaarsrolletjes wel kennen als Vegters rolletjes, maar die zijn lang niet zo lekker als zelfgemaakte kniepertjes, met dank aan de manege voor hun recept!
Kniepertjes danken hun naam aan het feit, dat de vroeger gebruikte gietijzeren knijpijzers bij het bakken boven open vuur, stevig moesten worden dichtgeknepen. Tegenwoordig bestaan er gelukkig elektrische wafelijzers.

Tenslotte nog één keer terug naar Utrecht. Hoe leuk is het om als werknemer de telefoon op te mogen nemen met:" Vocking goedemiddag!"

11 opmerkingen:

  1. Moet wel lachen als ik vocking worst lees, wij verhuisden in 1983 naar houten bij utrecht en ik had nog nooit van vocking worst gehoord. Toen ik het in de winkel zag liggen met het toch ietwat onappetijtelijke omhulsel was het voor mij duidelijk, dat was iets voor de hond. Jaren later begreep ik dat het een lekkernij moest zijn. Ik heb er nooit een hap van gegeten en zal dat waarschijnlijk ook nooit doen vanwege de assocoatie met diervoedsel.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Haha, dank je wel voor je leuke reactie! Toegegeven: ook zonder omhulsel ziet het er niet appetijtelijk uit. Maar wat zal de hond blij zijn geweest met een baasje dat échte Vockingworst voor m kocht ;-)

      Verwijderen
  2. Ben met die vockingworst opgegroeid. Toen we naar Friesland verhuisd waren brachten familieleden vaak deze worst mee :-)

    Groetjes, VeggieMo

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dat was ook een hele emigratie dus, van Utrecht naar Friesland. Leuk dat de familie dan wat Utreg mee naar Friesland nam!

      Verwijderen
    2. Ja, die worst misten we in het noorden. Het is nu wel in Friesland te koop. Ook in de Noordoostpolder. Helaas kan ik het niet meer eten, want er zitten gluten in.
      Wij bakten de worst nooit. We aten het altijd op brood.

      Ja, het was wel een emigratie destijds. En het was opvallend dat de afstand provincie Utrecht naar Friesland groter was dan andersom.
      Ik ga trouwens weer terug migreren. Naar het zuiden van de provincie Utrecht omdat mijn man daar werk heeft gekregen.

      Groetjes, VeggieMo

      Verwijderen
  3. echt jeugdsentiment, want al hoewel ik het zelf niet lustte , at mijn broer het jarenlang op brood, en toen wij nog geen Engels kenden snapten we niet waarom sommige oudere kinderen zo raar deden als mijn broer vertelde wat hij op zijn boterham had, vooral kinderen die niet net als wij uit Utrecht kwamen kenden het begrip Vocking worst niet, wij waren in 1971, van Utrecht naar Amerongen verhuisd en daar was de worst niet te krijgen,maar familie uit Utrecht die op bezoek kwamen namen er altijd een paar mee.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat leuk om al deze reacties te krijgen op een stukje over iets simpels als Vockingworst

      Verwijderen
    2. In IJsselstein was het wel te koop en werd het volgens mij ook veel gegeten.

      VeggieMo

      Verwijderen
  4. Leuk!
    Die kniepertjes hebben ze hier in Noord-Duitsland ook. Ik kreeg ze bij de buurvrouw, alleen zij rolt ze niet recht. Hier zijn het echt een soort ijshoorntjes.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Wat een leuk verhaal kon dat van de worst niet.

    BeantwoordenVerwijderen